Zaaien, oogsten... en natuurlijk proeven!
Snackkomkommer en tomaat, worteltjes en aardbei. Oh, en natuurlijk een aardappel poten in een emmer naast de moestuinbakken. En munt voor het maken van muntwater’. Dat zijn volgens moestuincoach Reintsje van der Schaaf de toppers voor de schooltuin. Waarom? ‘t Je kunt ze lekker recht uit de grond eten of op een simpele manier op school klaarmaken’. Moestuinieren is immers niet alleen zaaien en verzorgen, maar ook proeven van wat je zelf gekweekt hebt.
Drie jaar geleden begon het bij Reintsje, in het dagelijks leven ook Technisch Onderwijsassistent Biologie op een middelbare school, te kriebelen. Ze wilde meer buiten werken, haar liefde voor de natuur doorgeven aan jonge kinderen en ook het belang van gezonde voeding. Op de middelbare school waar ze werkte hadden ze al moestuinbakken en is het moestuinieren geïntegreerd in het onderwijsprogramma. Maar juist kinderen van de basisschool gunt ze meer buiten zijn. Ze begon door zelf scholen te benaderen voor natuureducatie en als vanzelf kwam daar het moestuinieren bij. Al snel volgde dankzij de Jong Leren Eten- makelaars contact met een NME-centrum in de buurt. Inmiddels ondersteunt Reintsje tussen maart en september zeven scholen in Friesland bij het moestuinieren op en rond het schoolplein. Als zzp’er werkt ze zo in het moestuinseizoen gemiddeld één dag per week als moestuinbegeleider.
Bij iedere school komt ze op meerdere momenten tijdens het moestuinseizoen langs en werkt daar volgens een vast programma. Met een bolderkar vol spullen gaat ze naar de scholen die per klas een vierkante meterbak op – of in de buurt van – school hebben staan. Ze deelt de klas in tweeën. Één groep gaat met haar moestuinieren en de andere groep doet buiten met de leerkracht een natuuractiviteit. Beide groepen zijn een half uur bezig en wisselen dan. Daarna komt de volgende klas. Van kleuters tot bovenbouwers, ieder kind ervaart het proces van zaaien tot oogsten, afgestemd op de vaardigheden die passen bij de leeftijd. Zo is ze een halve tot hele dag op de school aanwezig.
In de tussentijd moeten de groenten natuurlijk ook verzorgd worden. Voordat ze start bij een school, gaat Reintsje het gesprek aan over de mogelijkheden. Is er een enthousiaste ouder, ‘tunpake’(Fries voor tuinopa) of leerkracht die hiervoor verantwoordelijk wil zijn? En denkt de school dat ze genoeg hulp hebben in de schoolvakanties? Is dat laatste niet het geval, dan zorgt ze dat de moestuinactiviteiten vóór de zomervakantie afgesloten worden met een laatste oogst.
Reintsje woont vlakbij de scholen waar ze werkt. Daardoor ziet ze in het voorbijgaan of er aandachtspunten zijn in de verzorging. Maar eigenlijk is het voor alle scholen behapbaar om de moestuinbakken bij te houden. Water geven is het belangrijkste,kinderen zien volgens haar ook veel. Denkt Reintsje dat er toch wat extra’s moet gebeuren, dan mailt ze even. Dat korte lijntje werkt in de praktijk beter dan een werkboek of instructie maken, die vervolgens ergens in de school rondslingert en niet gebruikt wordt.
Haar tip voor scholen die willen starten is: begin klein! Een vierkante meterbak per klas is al mooi. Het wordt al zo snel zoveel meer. Kinderen zien de plantjes groeien, maar met de plantjes komen ook dieren naar het schoolplein: rupsen, lieveheersbeestjes en al dat andere leven. Vanuit hun natuurlijke enthousiasme nemen de leerlingen de ouders en leerkrachten mee.