Schouwen-Duiveland: van versteende schoolpleinen naar handen in de aarde

Binnen 3 jaar voor alle basisschoolleerlingen een groen schoolplein en de mogelijkheid om te tuinieren. Dat is de grote droom van Janneke Donkers, werkzaam bij NME Schouwen-Duiveland. Om dit voor elkaar te krijgen heeft ze de hulp ingeroepen van Arigje Breevaart en Arko van der Lugt van Stichting Natuurstad Rotterdam. Resultaat: een pilot waarbij de schoolpleinen van 4 scholen op Schouwen-Duiveland zijn omgetoverd tot een groene oase en 100 leerlingen zijn gestart met schooltuinieren.

Elk kind een groene speel- en leefomgeving

In Rotterdam is Arigje samen haar collega’s al jaren actief om vanuit Stichting Natuurstad Rotterdam zoveel mogelijk kinderen te laten tuinieren in de 14 educatieve tuinen die er zijn. In sommige tuinen zijn wel 500 kinderen actief. Voor Janneke uit de gemeente Schouwen-Duivenland een inspirerend voorbeeld. Op het Zeeuwse eiland hebben ze namelijk grote ambities. Janneke: “Onze droom is dat elk kind dat hier opgroeit toegang heeft tot een groene speel- en leefomgeving, inclusief een schooltuin. We wilden het meteen professioneel aanpakken, omdat je vaak ziet dat een schooltuin wordt aangelegd dankzij een of meerdere enthousiastelingen. Zodra die weg zijn, verwaarloost het tuintje weer. We willen het zowel bij de gemeente als in het onderwijs vastleggen in beleid.”

Hulp van Stichting Natuurstad Rotterdam

De gemeente heeft budget beschikbaar gesteld en Janneke en haar collega’s konden aan de slag met het zoeken van partners om hen te helpen met hun ambitieuze plan. Zo kwamen ze Natuurstad op het spoor. Arigje: “Vanuit Natuurstad hebben we op allerlei manieren geholpen: van meedenken over het aanleggen van de schooltuinen zelf tot het delen van de 15 schooltuinlessen.” Janneke is blij met die steun: “Waarom opnieuw het wiel uitvinden als ze daar al alles hebben?”

Pilot met 4 scholen

Uiteindelijk kozen ze op Schouwen-Duivenland 4 scholen (3 in Bruinisse en 1 in Zierikzee) waarmee ze een pilot van een jaar draaien. De schoolpleinen zijn vergroend en er zijn decentrale schooltuinen aangelegd, zo dicht mogelijk bij school én verzorgingstehuizen. Janneke: “We vinden het leuk om door middel van het schooltuinieren jong en oud met elkaar te verbinden. We willen tijdens de oogstperiode een kraampje neerzetten, zodat kinderen hun oogst voor een klein prijsje aan de bewoners van het verzorgingshuis kunnen verkopen. Dan kunnen ze meteen oefenen met hun rekenvaardigheden.”

Groot effect van groene schoolpleinen

Op de groene schoolpleinen ziet Janneke veel veranderen: “Kinderen gebruiken de ruimte heel anders. Opeens spelen ze verstoppertje en laten hun creativiteit de vrije loop. Daar nodigt een groen schoolplein echt tot uit.” Arigje: “Met schooltuinieren breng je kinderen dichter bij de natuur. Voor veel kinderen is de natuur tegenwoordig spannend en ‘vies’. Door zelf met je handen in de aarde te zitten, te leren door te ervaren, verwonderen en beleven, krijg je meer respect voor de natuur en leer je hands-on over waar voedsel vandaan komt.

Ik hoor ook vaak terug dat leerlingen in de klas zo anders zijn dan in de schooltuin. Kinderen die het lastig hebben in de klas, gaan in de tuin juist heel goed.” Janneke vult aan: “Je leert bovendien goed voor de bodem te zorgen, om te gaan met teleurstellingen en te delen.”

Tips voor gemeenten en scholen

Voor gemeenten die ook aan de slag willen met schooltuinieren of het serieuzer willen aanpakken hebben Janneke en Arigje een aantal tips: “Doe het niet alleen, maar verzamel een ecosysteem van partners om je heen, waarbij iedereen een steentje bijdraagt. Ook belangrijk: maak het schooltuinieren een vast onderdeel van het curriculum en neem het op in het beleid van de gemeente. Veel gemeenten realiseren zich nog te weinig dat groene schoolpleinen en schooltuinieren bijdragen aan zoveel van hun doelen: klimaatadaptie, biodiversiteit, circulaire economie etc.”

Toekomst

Janneke: “Ik zie dat er in het hele land steeds meer gemeenten en scholen zijn die inzien dat natuur- en milieueducatie in het onderwijs thuishoort. Hoofd, hart en handen: het is allemaal even belangrijk.”

Eervolle vermelding Gouden Wortel 

Tijdens de Week van de Schooltuin kreeg de gemeente Schouwen-Duiveland een eervolle vermelding tijdens de uitreiking van de Gouden Wortel. De Gouden Wortel wordt uitgereikt aan een gemeente die zich inzet voor het schooltuinieren.