Alliantie Schooltuinen
In Sassenheim krijgen zo’n 120 kinderen uit groep 6 schooltuinles in een prachtig, historisch park. Vrijwilliger Hennes Claassen begeleidt de leerlingen daar al 25 jaar. “De verbazing en het jeugdige enthousiasme van de kinderen, geeft me zoveel plezier. Dat is niet in geld uit te drukken.”
DE INSPIRATIETUIN IN HET KORT
Hagen, leifruit, kruiden, bloemen en een sloot met natuurvriendelijke oever. Het historische park Rusthoff doet zijn naam eer aan. Hier krijgen leerlingen van drie lokale basisscholen een uur moestuinles van in totaal 12 vrijwilligers. Elke klas wordt in tweeën gedeeld en krijgt twee begeleiders per groep (een tuincoach en hulpcoach). Elk kind heeft een eigen tuintje dat vastligt aan dat van één ander. Ze delen oogst en werken samen.
Hennes met zijn collega Luzia geven uitleg. Fotografie: Sanne Donders.
Hennes Claassen startte in 1999 als hulpvader toen zijn dochter hier schooltuinierde en is nu al jaren de coördinator van de schooltuin. Hij vertelt: “Ik vind het ontzettend leuk om te doen. Kinderen zijn nog zo onbevangen en open. Vol verbazing kijken ze naar hoe iets groeit, hoe een veenmol boven de grond uitpiept en hoe een klein, gek gekleurd spinnetje een web maakt. Het levert zoveel meer op dan het me kost, dat plezier is niet in geld uit te drukken. Kinderen die ooit een schooltuin hadden, weten dat als volwassene nog. Sommigen staan nu als leerkracht weer zelf voor de klas. Hoe mooi is dat.”
Al vroeg in het jaar staan de scholen in de startblokken. Hennes: “In februari organiseren we een klussendag en in maart starten de echte lessen. Die eerste les is binnen, waar de kinderen leren zaaien en zien hoe kiemen werkt, door een ontkiemende boon helemaal te ontleden. Want daar gaat het om: zien, voelen, beleven. De tweede les gaan we de moestuin in en openen we het seizoen met een heuse polonaise over de paadjes”
In de zomervakantie kunnen de kinderen op woensdagavond een uurtje langskomen om te oogsten. Vaak nemen ze dan ouders, grootouders en broertjes of zusjes mee. “Zo ontstaat er ook verbinding met de moestuin vanuit het thuisfront”, vertelt Hennes. Alle oogst die over is, gaat naar de lokale voedselbank.
Tegen deze tijd van het jaar, begin oktober, is het schooltuinseizoen bijna ten einde. De laatste bonen, mais en courgettes worden geoogst en de tuin wordt winterklaar gemaakt. Hennes: “We laten gewassen zoals snijbiet er gewoon instaan, want die overleven de winter vaak. De kale plekken op bodem bedekken we met bladeren.”
Hennes vervolgt: “Ik heb in het verleden veel inspiratie opgedaan in een schooltuin in Leiden, waardoor we nu veel serieuzer werk maken van de moestuin met een lesplanning voor het hele jaar (zie afbeelding, red). Naast de gewone schooltuinlessen, hebben we ook themalessen, bijvoorbeeld een soeples en lessen over wilde bijen, vruchten en zaden en bloemen. De leerkracht hoeft zelf niets te doen qua tuinieren, wij regelen alles. Wel is de leerkracht degene die het geheel in de gaten houdt tijdens de les.”
Met deze aanpak heeft de gemeente in 2022 de Gouden Wortel gewonnen en sinds maart 2025 valt de schooltuin onder de Modelinterventie Schooltuinieren. Daarmee laat de tuin zien dat de aanpak wetenschappelijk onderbouwd is en bijdraagt aan gezonde voedingsgewoonten, natuureducatie en persoonlijke ontwikkeling van leerlingen.
Fotografie: Sanne Donders
Hennes besluit: “Aan scholen die willen starten met schooltuinieren wil ik meegeven: ga eens op bezoek bij een school die ervaring heeft met schooltuinieren. Iedereen is bereid om kennis en ervaring te delen. En klop aan bij Alliantie Schooltuinen; het Handboek Schooltuinieren dat ze gemaakt hebben, kun je gratis downloaden.”
Ik hoop dat we de politiek in de toekomst zover krijgen dat ze de waarde van het schooltuinieren nog meer gaan inzien en het stimuleren. Want schooltuinles is net zo belangrijk als gymles; kinderen gaan er gezonder van eten en bewegen meer. Ik zeg altijd: “De tuin is de school, de wereld is buiten.”