Alliantie Schooltuinen
Elke week mogen kinderen van vier basisscholen in Bemmel lekker een uur met de handen in de aarde. In de schooltuin leren ze allerlei onbekende dingen eten zoals raapsteel, meiraap, kervel en brandnetel. Coördinator Ewald Nijenhuis: “We laten ze alles proeven, want via eten gaat het leerproces stukken makkelijker.”
DE INSPIRATIETUIN IN HET KORT
Zodra Ewald de kinderen enthousiast op ontdekkingstocht ziet gaan in de schooltuin, is hij verkocht. “Ze palmen me allemaal in”, vertelt hij lachend. Ewald is sinds 8 jaar coördinator van de schooltuin in Bemmel. Op het enorme perceel van 3000m2 liggen naast de 100 schooltuintjes ook een akker met daarop 16 gewassen, aspergebedden, een fruittuin, bloementuin, kruidentuin en een bijenstal. Alles wordt gebruikt voor de schooltuinlessen en themalessen die gegeven worden door vrijwilligers. Sommigen geven de klassikale instructies aan het begin van de schooltuinles, terwijl de rest elk een klein groepje kinderen begeleidt bij de moestuintjes zelf.
Ewald (met groene pet) geeft uitleg aan de kinderen tijdens de Week van de Schooltuin.
Naast de bekende gewassen, zoals sla, aardbei, spinazie en aardappel staan er ook meer onbekende gewassen in de tuin. Ewald: “We hebben recepten voor bijvoorbeeld pasta met spinazie, eventueel aangevuld met brandnetel, geroosterde meiraapjes, kervelsoep en rabarbercompote. De verschillende recepten krijgen de kinderen via de leerkracht mee naar huis, zodat ze het thuis kunnen maken. Een aantal maken we ook op de tuin.
Ze zeggen altijd dat kinderen uit de stad niet weten waar hun eten vandaan komt, maar juist daar hebben ze vaak al decennialang schooltuinen, zoals in Amsterdam. Op het platteland zijn er ook genoeg kinderen die geen kennis hebben van voedsel. Op onze akker hebben we daarom een themales waar kinderen etiketten van boodschappen uit de winkel lezen en het product bij het juiste gewas moeten neerleggen. Ze mogen ook proeven. Zo maken ze de link. Via eten gaat het leerproces veel makkelijker.”
In de lege tuintjes van de scholen die voor de zomer stoppen, wordt de grond ingezaaid met groenbemesters om de bodem te voeden en beschermen.
Op de tuintjes van scholen die tot de herfstvakantie doorgaan worden ook bonen gekweekt.
De grote inspiratiebron van Ewald is de ondertussen overleden meester Bert (Bert Ydema), 40 jaar lang de beheerder van het schooltuinencomplex achter het Westerperk in Amsterdam. Hij woonde zelf op het terrein. Ewald: “Ik heb hem ooit ontmoet en ik bewonderde hem om zijn praktische aanpak. Kinderen mochten meteen aan de slag, in kleine stapjes. Een schoolvoorbeeld van leren met hoofd, handen en hart. Ik heb ontzettend veel van hem geleerd. Ik raad sowieso iedereen die met schooltuinieren wil starten- of al bezig is- aan om eens langs te gaan bij een andere schooltuin. Zo ben ik langsgeweest bij een schooltuin in Nijmegen en onze vrijwilligers wisselen ook constant kennis en ervaring met elkaar uit. Je kunt zoveel van elkaar leren, vooral van de fouten. Voor de kinderen is het bovendien heel goed om te zien dat volwassenen ook fouten maken. Dat het erbij hoort in het leven en juist belangrijk is, omdat je zo het meeste leert.”
Ewald dacht mee met Alliantie Schooltuinen over de modelinterventie en is trots dat “zijn” schooltuincomplex nu ook een erkend schooltuinprogramma heeft. Het bord prijkt naast het bord van de Steenbreektrofee die de schooltuin in 2024 won.
Nog niet alle basisscholen in Bemmel doen mee met het schooltuinieren. “Jammer”, vindt Ewald. “Ik hoop dat in de toekomst wel voor elkaar te krijgen. Als je als school geen schooltuincomplex op korte afstand hebt, kun je natuurlijk ook op je eigen terrein een tuin aanleggen. Belangrijk is dan vooral dat je een vaste kern van 5 tot 10 ouders hebt die de kar trekken en dat je het een vast onderdeel van het curriculum maakt. Een moestuincoach inhuren is ook een mogelijkheid. Er zijn meerdere wegen naar Rome. Maar het zou toch prachtig zijn: elk kind in Bemmel een schooltuin.”