Alliantie Schooltuinen
In Wereldtuin Verdeliet in Cuijk volgden leerlingen van basisschool ‘t Startblok uit groep 5 afgelopen seizoen lessen uit de speciale schooltuinaanpak die IVN heeft ontwikkeld. Moestuincoach Hanneke Grens begeleidde de kinderen tijdens deze pilot. “Ze vonden het keileuk. Omdat ze hun eigen duo-tuintje hadden, voelden ze zich enorm betrokken.”
DE INSPIRATIETUIN IN HET KORT
Een vijver, een eendenren, een kas en schooltuintjes; in ecologische voedsel- en ontmoetingstuin Verdeliet is er van alles te zien en te doen. Leerlingen van ’t Startblok kwamen hier afgelopen seizoen elf lessen volgen van het nieuw ontwikkelde schooltuinlesprogramma van IVN. De schooltuinaanpak bevat een handleiding, lesbrieven en een werkboek. In elf lessen leren kinderen over zaaien, gewassen verzorgen en oogsten, maar ook over bodemdieren en nuttige bestuivers. Ook proeven en koken met de oogst hoort erbij. Scholen ontvangen een kant- en klaar teeltplan, zodat ze dat niet zelf hoeven te ontwerpen. Ook zit er een plattegrond met de afmetingen van de tuintjes in het pakket.
De lessen bij Verdeliet worden gegeven door moestuincoach Hanneke Grens, samen met de leerkracht, een stagiair en een of twee ouders.
Hanneke is al vijftien jaar leerkracht en combineert deze functie sinds een jaar met haar werk als moestuincoach dat ze als zzp’er doet. Ze vertelt: “Normaal ben ik gewend om met de hele school in de tuin te werken. Er zijn dan groepjes van ongeveer acht kinderen die telkens rouleren. Nu werkte ik het hele seizoen met één grote groep van 20 kinderen, waarbij elk duo een eigen tuintje had.
Het was flink aanpoten, omdat alle informatie in elf lessen van een uur zit. Dat bleek krap en wordt volgend jaar uitgebreid naar 1,5 uur. Maar het lesprogramma zelf zit perfect in elkaar, echt alles zit erin. De kinderen vonden het keileuk. Omdat ze elk hun eigen tuintje hebben en alle lessen volgen, zijn ze enorm betrokken.”
Volgend jaar gaat Hanneke met dezelfde school weer volgens deze schooltuinaanpak aan de slag. “Ik heb er zoveel zin in. Ik vind het fijn dat er aankomend jaar wat meer ruimte is om verbinding met elkaar en de natuur te maken, omdat de lessen langer duren. Dat miste ik nu een beetje. Het is zonde om haast te voelen, want de basis van tuinieren en natuur is juist rust. Dat merk ik aan mijn eigen kinderen ook. Ik heb twee energieke jongens en waar ze thuis elkaar soms in de haren vliegen, is er in het bos nooit gedoe.”
Voor Hanneke is het combineren van leerkracht en moestuincoach ideaal. “Ik ben groot fan van natuuronderwijs, het is zo jammer als kinderen alleen maar uit boeken leren. Buiten kun je ontspannen, kom je beestjes tegen en allerlei andere dingen om je over te verwonderen. Ik zie dat tijdens de schooltuinlessen ook. Eerst zie je ze kijken: moet ik echt met mijn handen die grond in? Maar als ze eenmaal over die drempel heen zijn, dan zie je al die schoudertjes zakken en ontstaat er ontspanning.
Mijn grootste wens is dan ook dat elke school een groen schoolplein heeft. En dat hoeft echt niet groots te zijn: een klein vijvertje, een bloemenveldje, een blotevoetenpad, een huttenbouwbosje of een moestuintje is al genoeg.”
Scholen die twijfelen over het starten met schooltuinieren adviseert Hanneke om vooral gewoon te beginnen en het niet te groot te maken. “Blijft niet te lang hangen in het maken van plannen, maar zorg wel voor genoeg betrokken ouders, een conciërge of moestuincoach. Laat niet alles op de schouders van de leerkracht terecht komen. Dat werkt niet.”
De IVN Schooltuinaanpak is afgelopen seizoen bij meerdere scholen in Nederland getest. De aanpak is nu gratis beschikbaar voor scholen die zelf aan de slag willen. Het omvat een praktische handleiding met teeltplan, voorbeeldontwerp en materialenlijst. Daarnaast ontvang je 11 uitgewerkte lessen en een werkboekje voor de leerlingen. Voor meer informatie en aanvragen van het lesprogramma kun je terecht op de site van IVN.
Fotograaf: Kees Beekmans / VRBLD photofilm