Alliantie Schooltuinen
“De kinderen konden niet wachten, dus in september stonden de eerste moestuinbakjes er al”
24 september 2024
Van 2.000m2 betegeld schoolplein naar een groene oase waar kinderen ook kunnen schooltuinieren. Een enorme transformatie voor Basisschool de Overhaal in Zuiderwoude, in gang gezet door ouder en tuinontwerper Marjon van der Velden. Het ontwerp voor de Torteltuin, zoals het nu heet, maakte Marjon met de kinderen samen. Dat bleek een gouden zet.
Marjon is ouder van twee kinderen die op de Overhaal les krijgen. Ze vertelt: “Als moeder en tuinontwerper, oftewel maker van droomtuinen zoals ik het zelf noem, vind ik het belangrijk om goed te zorgen voor de wereld en in harmonie met de natuur te leven. En dan stond ik daar op dat grijze schoolplein in een verder heel groene omgeving en dacht ‘Dit kan anders’. Ik gun mijn kinderen en alle andere kinderen gezoem, bloemen, vies worden, lachen en buiten les krijgen in plaats van altijd binnen in een klaslokaal. Op een gegeven moment ben ik naar de directeur gestapt en ik kreeg haar enthousiast over mijn plan het schoolplein drastisch te vergroenen. Later, tijdens de ontwerpfase heb ik een projectgroep opgericht met ouders en daarna voor de uitvoering en evaluatie een groenraad met weer andere ouders.”
Marjon wilde het ontwerpen graag samen met de kinderen doen. “Als je ergens onderdeel van bent, koester je het vanzelf. Dus in september ben ik gestart met het brainstormen met de kinderen. Ik wist: dit proces gaat veel tijd in beslag nemen. Je wil de leerkrachten, ouders en kinderen betrekken en ze enthousiast krijgen. Als je te laat begint, loop je het risico dat je het moestuinseizoen grotendeels mist.
September is de perfecte tijd om te starten met overleggen. Het schooljaar is weer begonnen, er is nieuwe energie, vaak nog budget, er worden nieuwe plannen gemaakt.”
In de zandbak, samen met de andere kinderen, bedacht het dochtertje van Marjon de naam Torteltuin en gaven ze hun wensen door: een heuvel met glijbaan, een water-zandeiland, een moestuin en een leemoven om dingen in te bakken.
De kinderen waren zo enthousiast over de moestuin dat ze niet konden wachten op de uiteindelijke plannen die Marjon in januari het jaar erop presenteerde. De school besloot daarom om in het najaar alvast wat wijnkistjes neer te zetten met groenten die toen meteen de grond in konden. Marjon: “Later is die moestuin steeds groter geworden, want de docenten en kinderen waren laaiend enthousiast. Het begon met alleen groep 5/6 en nu doen alle klassen mee. Er staan een kruidenspiraal, aangelegd door een paar ouders met tegels van het plein, 4 bakken van een vierkante meter en nog 10m2 met grotere bakken.”
De tuin wordt bijgehouden door de kinderen en leerkrachten, maar ook ouders helpen eens in de twee maanden mee. “Iedereen heeft de tuin omarmd en het verbindt mensen. Deze week zoeken we ouders die tomatensoep willen maken, want de oogst is enorm. En onlangs hebben we aardappels geoogst. De kinderen zijn ontzettend trots, het doet echt wat met hun zelfvertrouwen dat ze hun zelfgekweekte groenten kunnen eten. Kinderen die eerst nauwelijks groenten lustten, eten opeens raapstelen. Het is ook geweldig leuk voor de kinderen om buiten te leren rekenen: hoe groot is een meter eigenlijk? Ze maken de hele cyclus van de seizoenen mee. In de lente zaai je de zonnebloem, in de zomer groeit en bloeit ie en daarna ontstaan zaden, die je in het jaar erop weer kunt zaaien.”
Marjon krijgt met haar ontwerpbedrijf Meisje Willem veel aanvragen van ouders en docenten die het schoonplein willen vergroenen of een schooltuin willen aanleggen. Ze benadrukt dat het belangrijk is om op tijd te starten met overleggen en ontwerpen en om gedegen van start te gaan. “Ik heb me destijds echt verkeken op de tijd die het kost. Om te voorkomen dat mensen in dezelfde valkuilen stappen als ik toen, maak ik een kleine cursus om het hele proces goed te laten verlopen.
Mijn grote wens is dat alle kinderen in Nederland kunnen schooltuinieren. Stel je voor hoeveel groen erbij komt als je alle vierkante meters van school optelt. Tegels zijn niet verkeerd, maar het mag wel wat meer in verhouding zijn.”
Fotocredits: Berdi Kramers
· Kies voor een zonnige locatie voor het aanleggen van de schooltuin.
· Wip je tegels? Verbeter de bodem die eronder ligt dan met goede bodemzorg en compost.
· Begin niet te groot; neem de tijd om ervaring op te doen en methodes uit te testen.
· Nog een extra tip van Marjon: “Let behalve de zon ook op de wind. Een heel winderige locatie kan het schooltuinieren moeilijk maken en kinderen uiteindelijk demotiveren. Zorg voor een goede beschutting, bijvoorbeeld door het aanplanten van fruitstruiken of een haag.”
Meer lezen over de ontwerpfase en het aanleggen van de schooltuin? Lees dan verder vanaf pagina 52 van het schooltuinhandboek.
