Alliantie Schooltuinen
Op het terrein van Natuur- en Duurzaamheid Educatiecentrum De Groene Belevenis in Leusden prijken 7 prachtige, grote moestuinbakken. Hierin kweken leerlingen uit groep 6 en 7 met hulp van een moestuincoach hun eigen groenten, zoals bietjes, wortels, radijs en snijbiet. “Voor scholen met weinig ruimte of tijd is dit ideaal, want ze hoeven zelf niets te regelen”, vertelt medewerker duurzaamheidseducatie Susan Katsman.
DE INSPIRATIETUIN IN HET KORT
Regelmatig hoort Susan enthousiaste kreten vanaf het schooltuinterrein. “Dan zijn ze een week niet geweest en opeens is dat radijsje enorm gegroeid. Het doet echt wat met de kinderen en dat is ontzettend leuk om te zien. Er valt altijd wel wat te plukken of oogsten en voedsel uit eigen tuin eet je toch makkelijker op dan wanneer het uit de supermarkt komt. Daarom hebben we naast de standaard groenten, zoals bietjes, worteltjes en boontjes ook groenten die kinderen thuis minder snel eten, zoals radijsjes en snijbiet. Die laatste staat ook gewoon heel erg mooi in de tuin met al die vrolijke kleuren.”
Elke bak in de schooltuin is opgedeeld in zes stukken van 90 cm bij 200 cm. Omdat er afgelopen seizoen maar één school schooltuinlessen volgt, hebben alle kinderen een eigen tuintje. Daar krijgen ze twaalf lessen van een moestuincoach: van zaaien en uitplanten tot onkruid wieden en oogsten. Tijdens de laatste les, vlak voor de zomervakantie, wordt er gekookt met oogst uit eigen tuintje. In principe stoppen de schooltuinlessen in de zomervakantie, maar kinderen die willen mogen nog wel langskomen. “Sommige kinderen vinden het leuk om door te gaan met oogsten of in de zomervakantie nog iets te zaaien of planten. Ze komen dan met een ouder of bijvoorbeeld een opa of oma.”
De moestuincoach maakt elk jaar een nieuw teeltplan. Je kunt het plan downloaden.
Naast de ingehuurde moestuincoach helpen vrijwilligers van De Groene Belevenis ook mee op de schooltuin. Ze zaaien groenten voor, geven de schooltuin water als het heel droog is en ondersteunen soms ook bij de lessen zelf. De leerkracht komt altijd mee en blijft verantwoordelijk voor de groep. Susan: “De ene leerkracht helpt mee met tuinieren, de ander houdt vooral toezicht. Dat mogen ze helemaal zelf weten. Voor in de klas hebben we een werkboek ontwikkeld waar leerkrachten mee aan de slag kunnen als ze dat willen. Ook hebben we twee lessen voor in de klas: over kiemgroenten en de boon. Voor de kinderen is het heel leuk om te zien hoe al die verschillende groenten ontkiemen.”
Aparte themalessen zijn er niet, maar de moestuincoach leert kinderen tijdens de lessen ook over het belang van wormen en bijen in de schooltuin. Je kunt lessenplanning downloaden.
Schooltuinieren is een mooie manier om natuur- en voedseleducatie met elkaar te combineren vindt Susan. “Leren door te doen werkt erg goed. Door dingen zelf te doen en ervaren met al je zintuigen blijft het beter hangen. Als kinderen eenmaal zien dat een aardappel onder de grond groeit in plaats van boven de grond aan de plant, zullen ze dat niet snel vergeten. Ook kinderen buiten de stad, weten lang niet altijd hoe groenten groeien. Hun ouders gaan tenslotte ook gewoon naar de supermarkt. Wat ik ook mooi vind om kinderen te laten ervaren is dat je geen kunstmest of gif nodig hebt om groenten te kweken. De zaden die scholen via ons gratis kunnen aanvragen, zijn ook duurzaam gekweekt. Elk jaar stijgt het aantal scholen dat zaden aanvraagt. Dat laat zien dat schooltuinieren steeds meer in de picture staat, superfijn om te merken.”
De schooltuin is goedgekeurd onder de Modelinterventie Schooltuinieren. Voor Susan een mooie erkenning dat hun schooltuinprogramma van hoge kwaliteit is.
Voor scholen die ook willen starten met schooltuinieren heeft Susan een paar tips. “Wil je een schooltuin bij je school zelf? Zorg dan dat je er de mensen, uren en ruimte voor hebt. Slechts één bak voor een hele klas werkt niet. Je kunt de klas dan bijvoorbeeld opdelen in groepjes van vier en elke week een ander groepje laten tuinieren. Mijn advies is om het eerste seizoen een moestuincoach in te huren. Je hebt daar natuurlijk budget voor nodig, maar dan staat het wel. Heb je geen mensen om het schooltuinieren te begeleiden, zoek dan een externe locatie. Soms kan dat bij een centrum zoals dat van ons, maar medewerkers kunnen je ook helpen met het vinden van een andere locatie. Bij ons is in ieder geval nog plek voor een extra school, dus heb je interesse? Meld je aan!”