“Ik gun elk kind een groene start met gezond voedsel”

5 maart 2024

Sinds dit jaar zijn drie regioaanjagers actief die het schooltuinieren nog meer op de kaart en met de Alliantie Schooltuinen en lokale partners aan de slag kunnen met hulpvragen vanuit gemeenten, scholen en ondersteuners. Een van die regioaanjagers is Wieke Bonthuis. Zij vertelt over haar vliegende start van de afgelopen 2 maanden.

Wieke is makelaar Jong Leren Eten in Gelderland en wil met haar rol als regioaanjager een impuls geven aan het schooltuinieren. “In Gelderland besteden we vanuit Jong Leren Eten veel aandacht aan schooltuinieren en ik heb een achtergrond in duurzaamheid, natuur, voedsel en klimaat, waardoor het voor mij heel logisch voelde om me als regioaanjager op te werpen. Ik doe dit ongeveer 4 uur per week en zie het als een mooie verdieping van mijn rol als Jong Leren Eten makelaar.”

Kom in direct contact met Wieke. Haar contactgegevens vind je op de website van Jong Leren Eten. 

Analyse van huidige situatie

De afgelopen twee maanden maakte Wieke met input van medewerkers van de GGD’s, JOGG, NDE-centra en moestuincoaches een analyse van de situatie nu, een soort nulmeting. Wieke: “Waar staan we als provincie als het gaat om schooltuinieren? Hoeveel scholen doen aan schooltuinieren? Is er gemeentelijk beleid op dat vlak? Hoe zit het met de financiering? Welke moestuincoaches zijn actief en welke andere organisaties zijn betrokken? Op die deze manier weet ik waar ik het beste op kan inzetten.”

Er gebeurt meer dan je denkt

Wieke was positief verrast, want er bleken veel meer scholen met schooltuinieren bezig te zijn dan ze dacht: meer dan 180, ongeveer 1/5 van alle scholen in de provincie. “Het is dus niet zo dat we het wiel aan het uitvinden zijn, schooltuinieren bestaat tenslotte al 100 jaar en de beweging slaat aan. Ik dacht dat er vooral veel schooltuincomplexen in de Randstad zijn, maar ook hier in bijvoorbeeld Arnhem en de kleinere gemeente Lingewaard blijken ze te bestaan. Ook zijn er schooltuinen bij educatieboeren en stadsboeren, zoals in Doetinchem en Nijmegen. Dat is fantastisch, want op die manier kunnen de leerlingen in hun buurt schooltuinieren en worden de scholen ontzorgd.”

Focus op beginnende gemeenten

Schooltuinieren start vaak vanuit het ‘groene’ domein bij gemeenten, maar soms ook vanuit het gezondheidsdomein. Wieke: “Voor mij is het belangrijk om te weten waar mijn ingang zit bij alle gemeenten. Dat zijn er 51 in Gelderland en sommigen zitten nog in mijn blinde hoek. Ondertussen ben ik bezig met mijn plan van aanpak. Zo ga ik gemeenten helpen die enthousiast zijn over schooltuinieren en willen starten. Ik benader mijn netwerk, zoals JOGG om te kijken wie kan ondersteunen. Soms is er al budget vrijgemaakt en kan ik suggesties geven hoe ze dat geld kunnen gebruiken.

Wel groen schoolplein, geen schooltuin

Ook richt ik mijn pijlen op gemeenten die al wel groene schoolpleinen hebben, maar nog niets met schooltuinieren doen. Daar kun je relatief eenvoudig eetbare planten aan toevoegen. Gemeenten die al heel goed bezig zijn, wijs ik op de Gouden Wortel en gemeenten waar hulpvragen zijn op het Gouden Wortelzaadje.” Wieke denkt ook met gemeenten mee waar meer scholen willen schooltuinieren, maar beschikbare grond lastig te vinden is. Hoe krijgen ze dat voor elkaar? Bijvoorbeeld door samen te werken met stadsboeren. Wieke: “Daarnaast zou het mooi zijn als enthousiaste wethouders of schooldirecteuren hun verhaal gaan delen tijdens bijvoorbeeld inspiratiebijeenkomsten. Deze ambassadeurs kunnen veel betekenen voor de schooltuinbeweging. Ik steek mijn energie dus vooral in die gemeenten waar al energie zit op dit thema.”

De positieve effecten van schooltuinieren

Wieke vervolgt: “Ik vind schooltuinieren ontzettend belangrijk. De afstand tot ons voedsel is zo groot geworden. Zowel kinderen als hun ouders weten vaak niet hoe voedsel groeit. Dat vind ik erg. Door zelf te moestuinieren zie je het hele proces van zaadje tot het opeten van de groente en daardoor ga je verse groentes en fruit veel meer waarderen, ga je ook meer groentes lekker vinden en zal er minder voedselverspilling zijn. En alle kinderen willen proeven wat zelf hebben gekweekt. Daardoor stimuleer je hun smaakontwikkeling. Het belangrijkste effect is echter dat je beter voor je omgeving gaat zorgen. Goed voor de bodem zorgen is essentieel. Ik zeg weleens: “Je bent wat je eet.” Een gezonde bodem betekent ook gezonde darmen.”

Grote droom

Wiekes grote droom is dat overheden het schooltuinieren gaan omarmen en standaard opnemen in hun beleid. “Ik gun elk kind een ‘groene start’ met gezond voedsel. Je draagt op die manier bovendien ook bij aan alle opgaven die je hebt, zowel op het vlak van biodiversiteit, een gezond klimaat, als aan gezondheid en het geeft zelfs sociaal een impuls. Als gemeente is het een waardevolle investering in zowel jeugd als volwassenen.”

Neem contact op met Wieke Bonthuis voor concrete vragen in de provincies Gelderland, Utrecht, Noord-Holland, Zuid-Holland en Flevoland