Alliantie Schooltuinen
“De beslisboom is de gouden troef voor voor een succesvolle schooltuin”
01 oktober 2024
Een van de belangrijkste oorzaken voor het mislukken van een schooltuin zit in de slechte voorbereiding weet Annerie Rutenfrans. Daarom maakt zij in het overleg met scholen altijd gebruik van de schooltuinbeslisboom. Het liefst in het najaar.
De schooltuin aanleggen in de schaduw. Alle groepen laten meedoen, terwijl er weinig tijd is voor begeleiding. Geen goede vruchtbare bodem hebben. Dit zijn een aantal van de valkuilen die Annerie Rutenfrans al vaak voorbij heeft zien komen bij het starten met een schooltuin. “Jammer, want hierdoor haken scholen soms af, terwijl dat helemaal niet nodig was geweest.”
Annerie is een oude rot in het vak en is al 20 jaar bezig met schooltuinieren. Ze staat aan de wieg van de Alliantie Schooltuinen en helpt daarnaast scholen in de gemeente Nijmegen met het opzetten, organiseren en begeleiden van hun schooltuin. Ze kwam met het idee van de De schooltuinbeslisboom (zie kader onderaan). “Ondertussen is de schooltuinbeslisboom een mooie infographic die ook in het Handboek Schooltuinen staat, maar die zit ook gewoon in mijn hoofd.”
Voor Annerie is het namelijk heel logisch om eerst een aantal vragen te beantwoorden bij het starten van een schooltuin. Waar wil je schooltuinieren? Waarom? Wat heb je daarvoor nodig? Voor wie is de schooltuin bedoeld? Wanneer wil je schooltuinieren? Door wie wordt het ondersteund? Hoe vaak gaan de kinderen aan de slag en wat ga je kweken? Annerie: “Als je daar als school antwoord op hebt, ga je supergoed voorbereid aan de slag en is de kans op succes vele malen groter dan wanneer je zomaar begint.”
Annerie start het liefst met overleggen in het najaar. Volgens haar de ideale tijd. Ik ben nu al bezig met basisschool de Akker in Nijmegen om hun nieuwe schooltuinplan op papier te krijgen, zodat er straks in het voorjaar een mooi draaiboek lig. Zo’n vier jaar geleden startten zij met schooltuinieren in een buurttuin bij de kerk om de hoek met de leerlingen van groep 6. In april 2024 startten ze met het maken van plannen voor schooltuin ’t Binnenakkertje’, een locatie die vrijgekomen was nadat een noodlokaal was weggehaald. “De directeur heeft daar toch wel stress van gehad. Logisch, want eigenlijk is dat gewoon te laat. Gelukkig hebben ze alsnog wat kunnen oogsten.”
Aankomend jaar gaan ze ’t Binnenakkertje beter aanpakken, zodat het een schooltuin wordt voor de hele school. Op deze plek van ongeveer 6 bij 7 meter gaan kinderen uit groep 7 zelf moestuintjes ontwerpen met de MoestuinMaat en worden zelf verantwoordelijk voor deze tuintjes. Doel: leren rekenen op schaal. De kleuters mogen water geven en bloemen zaaien. De middenbouw plant kruiden. Op die manier worden de andere groepen ook zijdelings betrokken. In december krijgt Annerie van de school een lijst van gewenste planten, zodat die op tijd aangeschaft kunnen worden. Annerie: “Wil je aardappels kunnen oogsten voor de zomervakantie dan heb je ‘vroege’ aardappels nodig. Het is jammer als die al uitverkocht zijn!”
Kwaliteitscoördinator Sandra Jaspers van de Akker is enthousiast over het werken met de beslisboom:
“De schooltuinbeslisboom leidt tot een doordacht schooltuindraaiboek waar het hele team achter staat en waarbij iedereen zich betrokken voelt. Het biedt een goede structuur, geeft iedereen bij ons op school houvast en zorgt ervoor dat alles soepel verloopt.”
“Het mooie van schooltuinieren is dat het een school bewust maakt van dingen waar ze anders niet mee bezig zouden zijn” eindigt Annerie. “Denk aan het opvangen van regenwater, waarmee ze met hun school duurzamer te werk kunnen gaan. Bovendien is het opvangen van regenwater een prachtige manier om kinderen de kringloop van het water te laten zien. Net zoals het zelf maken van compost educatief hartstikke interessant is. Een schooltuin is op zoveel verschillende manieren een heel waardevolle toevoeging voor het onderwijs. De tuin is de school.”
Begin altijd met het beantwoorden van de vragen onderin de beslisboom en werk dan naar boven. Wil je meer lezen over het gebruiken van de beslisboom? Download dan gratis het Handboek Schooltuinen. Vanaf pagina 31 lees je alles over de schooltuinbeslisboom.
